Η άλφα-μαννοσίδωση εμφανίζεται με μεγάλη ετερογένεια συμπτωμάτων, με κύρια χαρακτηριστικά τα εξής:1, 2
Κατά τη γέννηση, η πλειονότητα των ατόμων με άλφα-μαννοσίδωση έχουν φυσιολογική όψη και η πάθησή τους εξελίσσεται προοδευτικά με την πάροδο των ετών έως αρκετές δεκαετίες αργότερα, καθιστώντας τα περισσότερα άτομα κοινωνικά εξαρτημένα και σοβαρά εξασθενημένα ως προς την κινητική τους λειτουργία κατά τη νεότητα και την ενηλικίωση.2
Σε ασθενείς με άλφα-μαννοσίδωση, η πρώτη δεκαετία της ζωής χαρακτηρίζεται από συχνές υποτροπιάζουσες λοιμώξεις:2
Ο αριθμός των λοιμώξεων μειώνεται κατά τη δεύτερη και την τρίτη δεκαετία, όπου πιο εμφανή κλινικά ευρήματα γίνονται η αταξία, η μειωμένη ισορροπία και η απόσταση βάδισης, η τραχύτητα του προσώπου και η μυϊκή αδυναμία.2
Ως επιβεβαίωση της συνάφειας των υποτροπιάζοντων λοιμώξεων στην κλινική παρουσίαση της άλφα-μαννοσίδωσης, σε ποσοτική ανάλυση 111 ασθενών που πάσχουν από άλφα-μαννοσίδωση, η σχετική συχνότητα των λοιμώξεων της αναπνευστικής οδού στον συνολικό πληθυσμό ασθενών της μελέτης εκτιμήθηκε σε 53,1%.3
Πολλά χαρακτηριστικά του προσώπου παρατηρούνται στην άλφα μαννοσίδωση. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου μπορεί να είναι διακριτικά, σε βαθμό που μπορεί ακόμη και να παραβλεφθούν από έναν άπειρο παρατηρητή.4 Ωστόσο, ανεξάρτητα από τη φυλή και το γενετικό υπόβαθρο, όλοι οι ασθενείς θα έχουν σε κάποιο βαθμό χονδροειδή χαρακτηριστικά που μοιάζουν με το σύνδρομο Hurler. Κλασικά, το κεφάλι είναι μεγάλο με προεξέχον μέτωπο, στρογγυλεμένα φρύδια, επιπεδωμένη ρινική γέφυρα, μακρογλωσσία, δόντια με μεγάλη απόσταση μεταξύ τους και προγναθισμό. Ο λαιμός των ασθενών είναι συνήθως κοντός.5 Ανάλογα με τη σοβαρότητα, ορισμένοι ασθενείς θα αναπτύξουν υδροκεφαλία τον πρώτο χρόνο της ζωής τους.5
Οι σκελετικές ανωμαλίες είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των ασθενών με άλφα-μαννοσίδωση.1 Η πάθηση των οστών κυμαίνεται από ασυμπτωματική οστεοπενία έως εστιακές λυτικές ή σκληρυντικές αλλοιώσεις και οστεονέκρωση.4 Κλινικές ή ακτινογραφικές ενδείξεις ήπιας έως μέτριας πολλαπλής δυσόστωσης εμφανίζονται στο 90% των ασθενών. Οι συμβατικές ακτινογραφίες μπορεί να αποκαλύψουν πάχυνση του θόλου του κρανίου, ωοειδή διαμόρφωση, επιπέδωση και παραμόρφωση σε σχήμα αγκίστρου των σπονδυλικών σωμάτων, υποπλασία των κατώτερων τμημάτων της πυέλου και ήπια επέκταση των βραχέων, σωληνοειδών οστών των χεριών.4 Οι πλέον συχνές ανωμαλίες είναι η σκολίωση και η παραμόρφωση του στέρνου, που είναι παρούσες κατά τη γέννηση.5Η βλαισογονία (Genu valgus) είναι επίσης συχνή και συμβάλλει στη διαταραχή του βαδίσματος. Παρόμοια με την ίδια επιπλοκή στη νόσο Gaucher, η βλαισογονία μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιφυσιακή αρθρόδεση σε νεαρή ηλικία, προτού κλείσει η επιφυσιακή γραμμή του γόνατος.4, 5
Με την πάροδο του χρόνου, σε μακροχρόνια επιζήσαντες της νόσου, από τη δεύτερη έως την τέταρτη δεκαετία της ζωής τους, οι ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν καταστροφική πολυαρθροπάθεια, ιδιαίτερα αρθροπάθεια του ισχίου και του γονάτου. Πολλές από τις σκελετικές ανωμαλίες είναι τόσο σοβαρές που χρειάζονται ορθοπεδικές επεμβάσεις.5
Σε διαχρονική μελέτη φυσικού ιστορικού, το 62% των ασθενών <18 ετών και το 92% των ασθενών ≥18 ετών διαπιστώθηκε ότι είχε σκελετικές ανωμαλίες, όπως συσπάσεις αρθρώσεων, σκολίωση, βλαισογονία και δυσπλασία ισχίου.1
Τα περισσότερα άτομα θα έχουν μη προοδευτική απώλεια ακοής.4 Πράγματι, η μέτρια ή σοβαρή νευροαισθητήρια απώλεια ακοής φαίνεται αναπόφευκτη.5 Σε πολλά, αν όχι στα περισσότερα άτομα, η απώλεια ακοής είναι εν μέρει αγώγιμη και εν μέρει νευροαισθητήρια.4 Το έλλειμμα ακοής επιδεινώνεται συνήθως από ωτίτιδα ή συσσώρευση υγρού στο μέσο αυτί, προσθέτοντας έτσι μια μηχανική αιτία της στη μείωσης της ακοής.5Εάν δεν αντιμετωπιστεί στην πρώιμη παιδική ηλικία, η μειωμένη ακοή θα συμβάλει σε διαταραχές τόσο στην ομιλία όσο και στην πνευματική λειτουργία.4
Σε μελέτη φυσικού ιστορικού για την αξιολόγηση κλινικών και υποκατάστατων παραμέτρων σε 43 ασθενείς με άλφα-μαννοσίδωση, το 100% των ασθενών ηλικίας άνω των 3 ετών είχαν σημαντική απώλεια ακοής και έπρεπε να φορούν ακουστικά βαρηκοΐας.1
Η υπερμετρωπία, η μυωπία ή ο ελαφρύς στραβισμός θεωρούνται συνήθεις. Οι φακοειδείς αλλαγές, η επιφανειακή αδιαφάνεια του κερατοειδούς και οι θολοί δίσκοι φαίνεται να είναι σπάνιοι, έχουν όμως αναφερθεί.5 Τα περισσότερα από τα οφθαλμολογικά αυτά ευρήματα μπορούν να διορθωθούν.4
Οι ασθενείς με άλφα-μαννοσίδωση παρουσιάζουν ταχεία υποβάθμιση στη γνωστική λειτουργία κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες της ζωής τους.6 Η πρώιμη ψυχοκινητική ανάπτυξη μπορεί να φαίνεται φυσιολογική, όμως σε όλα τα άτομα είναι παρούσα η νοητική αναπηρία. Τα άτομα στα οποία η νόσος αναπτύχθηκε κατά την ενήλικη ζωή έχουν συνήθως ήπια ή μέτρια νοητική αναπηρία, με δείκτη νοημοσύνης 60-80.4 Σε πολλούς ασθενείς, το πρώτο σύμπτωμα είναι συχνά η καθυστερημένη ανάπτυξη του λόγου ή των κινητικών ή νοητικών λειτουργιών, με τάση υποβάθμισης τις επόμενες δεκαετίες.5 Η μέτρηση της συνολικής νοητικής απόδοσης είναι περίπλοκη και έχει αναφερθεί ότι οι ασθενείς τείνουν να σημειώνουν καλύτερες επιδόσεις στα μη λεκτικά τεστ. Τα άτομα καθυστερούν να ξεκινήσουν να μιλούν (μερικές φορές έως και τη δεύτερη δεκαετία της ζωής τους), το λεξιλόγιό τους είναι περιορισμένο και η προφορά τους δεν είναι εύκολα κατανοητή, γεγονός το οποίο μπορεί να αποτελεί συνέπεια συγγενούς ή/και επίκτητης απώλειας ακοής.4
Μια μελέτη του 2015 η οποία διεξήχθη με 35 ασθενείς με άλφα-μαννοσίδωση (6-35 ετών) σχετικά με τη γνωστική λειτουργία και τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής κατέδειξε ότι η νοητική αναπηρία αποτελεί σταθερό εύρημα σε ασθενείς με άλφα-μαννοσίδωση, αλλά με μεγάλη ποικιλία, καθώς παρά τις νοητικές τους αναπηρίες, υπάρχει η δυνατότητα συνεχούς γνωστικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία και την πρώιμη εφηβεία.7
Τα ψυχιατρικά συμπτώματα, τα οποία διακρίνονται από τη νοητική αναπηρία, ενδέχεται να επηρεάσουν το 25% ή περισσότερο των ατόμων με άλφα-μαννοσίδωση. Η έναρξη τους εντοπίζεται συνήθως από την πρώιμη έως την όψιμη εφηβεία.4 Σε ασθενείς με νοητική υστέρηση, τα ψυχιατρικά συμπτώματα αποτελούν μέρος μιας πιο διάχυτης κλινικής εικόνας με συστημικά, γνωστικά ή κινητικά νευρολογικά σημεία. Η νόσος μπορεί να συνοδεύεται από οξείες και επαναλαμβανόμενες κρίσεις σύγχυσης, μερικές φορές από άγχος, κατάθλιψη ή παραισθήσεις.5 Οι περίοδοι ψύχωσης διαρκούν συνήθως 3 έως 12 εβδομάδες και ακολουθούνται από μια μακρά περίοδο υπερυπνίας, ενώ μπορεί να συνοδεύονται από απώλεια ικανοτήτων, όπως δυσκολία στην ομιλία ή αδυναμία ανάγνωσης.5 Σε τέσσερα από τα εννέα άτομα, η αξιολόγηση του ψυχιατρικού συνδρόμου δεν αποκάλυψε υποκείμενη οργανική αιτία.4
Η αταξία είναι η πλέον χαρακτηριστική και ειδική κινητική διαταραχή.4 Η ανάπτυξη των κινητικών λειτουργιών στους προσβεβλημένους ασθενείς είναι γενικά βραδεία και τα παιδιά φαίνονται αδέξια. Αυτό προκαλείται από έναν συνδυασμό παραγόντων, όπως μυϊκή αδυναμία, ανωμαλίες των αρθρώσεων και αταξία λόγω εγκεφαλικής ατροφίας και εγκεφαλικής απομυελίνωσης.5 Ως εκ τούτου, τα προσβεβλημένα παιδιά μαθαίνουν να περπατούν σχετικά αργότερα από το φυσιολογικό.4
Εκτός από τις ανωμαλίες των αρθρώσεων και τη μεταβολική μυοπάθεια, η ασθένεια επηρεάζει περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τη λεπτή κινητική λειτουργία και τον μυϊκό συντονισμό. Η μυϊκή υποτονία είναι συχνή. Έχει επίσης περιγραφεί η σπαστική παραπληγία, γενικά όμως δεν παρατηρείται σπαστικότητα, ακαμψία και δυσκινησία. 4 Η διαταραχή της κινητικής λειτουργίας είναι από τη φύση της προοδευτική, με σταδιακή επιδείνωση στη δεύτερη και τρίτη δεκαετία της ζωής. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση στην κλινική εξέλιξη.5
Η ανοσολογική ανεπάρκεια αποτελεί επίσης ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της νόσου. Οι ασθενείς με άλφα-μαννοσίδωση πάσχουν από υποτροπιάζουσες λοιμώξεις, ειδικά κατά την πρώτη δεκαετία της ζωής τους.5 Η ανάλυση της χυμικής και κυτταρικής ανοσολογικής λειτουργίας έχει καταδείξει ότι τα επίπεδα αντισωμάτων μετά την ανοσοποίηση είναι χαμηλότερα σε ασθενείς με άλφα-μαννοσίδωση, επιδεικνύοντας έτσι μειωμένη ικανότητα παραγωγής ειδικών αντισωμάτων μετά την παρουσίαση του αντιγόνου.5 Αν και οι λοιμώξεις δημιουργούν αντισταθμιστικούς μηχανισμούς στα λευκοκύτταρα για τη βελτίωση της φαγοκυττάρωσης, οι μηχανισμοί αυτοί είναι ανεπαρκείς λόγω των αναστολέων των φαγοκυττάρων που προκαλούνται από τη νόσο στον ορό ή λόγω της έλλειψης ειδικών αντισωμάτων. Επιπλέον, τα λευκοκύτταρα έχουν μειωμένη ικανότητα ενδοκυττάριας θανάτωσης, γεγονός το οποίο μπορεί να συμβάλλει στις συχνά σοβαρές εκβάσεις των βακτηριακών λοιμώξεων.4
Στην άλφα-μαννοσίδωση ανευρίσκονται αυξημένα επίπεδα ολιγοσακχαριτών στο πλάσμα. Οι ολιγοσακχαρίτες με πέντε και έξι υπολείμματα μαννόζης συνδέονται με υποδοχείς ιντερλευκίνης-2 (IL-2) και μεταβάλλουν τις εξαρτώμενες από την IL-2 αποκρίσεις. Εφόσον η IL-2 ενεργοποιεί τα Τ-, Β- και ΝΚ κύτταρα, μπορεί να τεθεί η υπόθεση ότι το μπλοκάρισμα του υποδοχέα αυτού ενδέχεται να ευθύνεται για την ανοσολογική ανεπάρκεια που παρατηρείται στην άλφα-μαννοσίδωση.5
Καρδιακές και νεφρικές επιπλοκές συναντώνται σπάνια.4 Νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου έχει αναφερθεί μόνο σε μία περίπτωση, η οποία αντιμετωπίστηκε με μεταμόσχευση νεφρού. Σε ορισμένες περιγραφές περιπτώσεων, έχει σημειωθεί, φύσημα στην καρδιά όμως δεν έχει τεκμηριωθεί πρόδηλη καρδιακή νόσος.5
Οι πληροφορίες που βρίσκονται σε αυτόν τον ιστότοπο προορίζονται μόνο για την παροχή γνώσεων σχετικά με ζητήματα υγείας που σχετίζονται με τη νόσο Άλφα-Μαννοσίδωση. Αυτές οι πληροφορίες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αντί των συμβουλών του γιατρού ή του επαγγελματία υγείας σας. Σε περίπτωση αμφιβολίας, επικοινωνήστε με το γιατρό σας. Αυτός ο ιστότοπος δημιουργήθηκε από την Chiesi Farmaceutici. Ο ιστότοπος αναπτύχθηκε σύμφωνα με τα νομικά και βιομηχανικά πρότυπα για την παροχή πληροφοριών σε επαγγελματίες υγείας και στο ευρύ κοινό σχετικά με τα θέματα της Άλφα-Μαννοσίδωσης. Η Chiesi Farmaceutici καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να εισαγάγει ακριβείς και ενημερωμένες πληροφορίες. Ωστόσο, οι πληροφορίες που παρέχονται εδώ δεν είναι πλήρεις.
