Alfa mannosidoz, geniş heterojenliğe sahip semptomlar ile kendini gösterir ve başlıca özellikleri şunlardır:1, 2
Doğumda, alfa mannosidozlu bireylerin çoğu normal görünür ve durumları yıllar ile birkaç on yıl içinde aşamalı olarak gelişir, bu da çoğu kişiyi sosyal olarak bağımlı hâle getirir ve gençlik ve yetişkinlik döneminde motor fonksiyonlarında ciddi şekilde bozulmaya neden olur.2
Alfa mannosidoz hastalarında, yaşamın ilk on yılı sık yinelenen enfeksiyonlarlakarakterize olur:2
İkinci ve üçüncü dekatlarda enfeksiyon sayısı azalır ve ataksi, dengede ve yürüme mesafesinde azalma, yüzde kabalaşma ve kas güçsüzlüğü daha belirgin klinik bulgular hâline gelir.2
Alfa mannosidozdan muzdarip 111 hasta üzerinde yapılan nicel bir analizde, hastaların toplam çalışma popülasyonunda solunum yolu enfeksiyonlarının göreli sıklığı %53,1 olarak değerlendirilmiş olup bu analiz alfa mannosidozun klinik görünümünde yinelenen enfeksiyonların ilişkisinin onayı niteliğindedir.3
Birkaç yüz özelliği alfa mannosidozun karakteristiğidir. Yüz özellikleri, deneyimsiz bir gözlemci tarafından gözden kaçabilecek derecede belirsiz olabilir.4 Bununla birlikte, ırk ve genetik arka plandan bağımsız olarak, tüm hastalarda bir dereceye kadar kaba Hurler benzeri özellikler olacaktır. Klasik olarak baş büyüktür ve belirgin bir alın, yuvarlak kaşlar, yassı burun kemeri, makroglosi, geniş aralıklı dişler ve prognatizm görülür. Hastaların boynu genellikle kısadır.5 Hastalığın şiddetine bağlı olarak bazı hastalarda yaşamın ilk yılında hidrosefali gelişebilir.5
İskelet anormallikleri alfa mannosidoz hastalarının ana özelliklerinden biridir.1 Kemik hastalığı asemptomatik osteopeniden fokal litik veya sklerotik lezyonlara ve osteonekroza kadar değişir.4 Hastaların %90’ında hafif ila orta derecede çoklu dizostozun klinik veya radyografik belirtileri mevcuttur. Geleneksel röntgenler kalınlaşmış kalvari; omur gövdelerinin oval konfigürasyonu, düzleşmesi ve kanca şeklindeki deformitesi; ilianın alt kısımlarının hipoplazisi ve ellerin kısa tübüler kemiklerinin hafif genişlemesini ortaya çıkarabilir.4 En sık görülen anormallikler, doğumda mevcut olan skolyoz ve sternumun deformasyonudur.5 Genu valgus (çarpık bacak) da yaygındır ve yürüme bozukluğuna katkıda bulunur. Gaucher hastalığındaki aynı komplikasyona benzer şekilde genu valgus, dizin epifiz hattı kapanmadan genç yaşta epifizyel artrodez ile tedavi edilebilir.4, 5
Zamanla, hastalığın uzun vadede sağ kalanlarında, yaşamın ikinci dekadından dördüncü dekadına kadar hastalarda yıkıcı poliartropati, özellikle koksartroz ve gonartroz gelişebilir. İskelet anormalliklerinin çoğu o kadar şiddetlidir ki ortopedik düzeltmelere ihtiyaç vardır.5
Doğal seyirli bir boylamsal çalışmada, 18 yaşından küçük hastaların %62’sinde ve 18 yaşında ve daha büyük hastaların %92’sinde eklem kontraktürleri, skolyoz, genua valga ve kalça displazisi gibi iskelet anormallikleri bulunmuştur.1
Çoğu bireyde erken çocuklukta başlayan, ilerleyici olmayan işitme kaybı olur.4 Gerçekten de orta veya şiddetli sensörinöral işitme kaybı kaçınılmaz görünmektedir.5 Hepsinde olmasa da çoğunda işitme kaybı kısmen iletken ve kısmen de sensörinöraldir.4 İşitme kaybı, orta kulakta iltihap veya sıvı birikmesi nedeniyle düzenli olarak kötüleşir ve böylece işitme bozukluğuna mekanik bir bileşen eklenir.5 Erken çocukluk döneminde tedavi edilmezse işitme azalması hem konuşma hem de zihinsel fonksiyonlardaki bozukluklara katkıda bulunacaktır.4
43 alfa mannosidoz hastasının klinik ve vekil parametrelerini değerlendiren bir doğal geçmiş çalışmasında, 3 yaşın üzerindeki hastaların %100’ünde önemli derecede işitme kaybı vardı ve bunlar işitme cihazı takmak zorunda kaldı.1
Hipermetropi, miyopi veya hafif şaşılık yaygın belirtiler olarak kabul edilir. Lentiküler değişiklikler, yüzeysel kornea opasiteleri ve bulanık diskler nadir görülür ancak bildirilmiştir.5 Bu oftalmolojik bulguların çoğu düzeltilebilir.4
Alfa mannosidoz hastaları yaşamın ilk iki dekadında bilişsel fonksiyonda hızlı azalma gösterir.6 Erken psikomotor gelişimi normal görünebilir, ancak zihinsel yetersizlik tüm bireylerde mevcuttur. Erişkin başlangıçlı hastalığı olan kişiler genellikle 60-80 IQ ile hafif veya orta derecede zihinsel engellidir.4 Birçok hastada, ilk semptom genellikle konuşma veya motor veya zihinsel fonksiyonların gelişimindeki gecikmedir ve sonraki dekatlarda azalma eğilimi gösterir.5 > Toplam zihinsel performansın ölçümü karmaşıktır ve hastaların sözlü olmayan testlerde daha iyi puan alma eğiliminde oldukları bildirilmiştir.
Bireyler konuşmaya geç başlar (bazen yaşamın ikinci dekadına kadar geç), sözcük dağarcıkları sınırlıdır ve telaffuzlarını anlamak zordur, bu da doğuştan ve/veya daha sonra başlayan işitme kaybının bir sonucu olabilir.4
Günlük yaşam aktiviteleri ve bilişsel fonksiyonlar üzerine 35 alfa mannosidoz hastasında (6-35 yaş) gerçekleştirilen 2015 yılındaki bir araştırmada, alfa mannosidozlu hastalarda zihinsel engelliliğin tutarlı bir bulgu olduğu ancak geniş çeşitlilik gösterdiğibulunmuştur: Zihinsel yetersizliklerine rağmen, özellikle çocukluk ve ergenlik yıllarında sürekli bilişsel gelişim potansiyeli vardır.7
Zihinsel engellilikten farklı olarak psikiyatrik semptomlar, alfa mannosidozlu bireylerin %25’ini veya daha fazlasını etkileyebilir. Başlangıç tipik olarak geç puberteden erken adolesanlığa kadardır.4 Zihinsel engelli hastalarda, psikiyatrik belirtiler sistemik, bilişsel veya motor nörolojik belirtilerle birlikte daha yaygın bir klinik tablonun parçasını oluşturur. Akut ve yinelenen kafa karışıklığı atakları, bazen de anksiyete, depresyon veya halüsinasyonlar ile kendini gösterebilir. 5 Psikoz dönemleri genellikle 3 ila 12 hafta sürer ve bunu uzun bir hipersomni dönemi izler ve konuşma güçlüğü veya okuma güçlüğü gibi beceri kayıpları eşlik edebilir.5 Dokuz kişiden dördünde, psikiyatrik sendromun değerlendirilmesi, altta yatan organik bir nedeni ortaya çıkarmadı.4
Ataksi, en karakteristik ve spesifik motor bozukluğudur.4 Etkilenen hastalarda motor fonksiyonların gelişimi genellikle yavaştır ve çocuklar beceriksiz görünür. Buna kas zayıflığı, eklem anormallikleri ve serebral atrofi ve serebral demiyelinizasyona bağlı ataksi gibi faktörlerin bir kombinasyonu neden olur.5 Bu nedenle, etkilenen çocuklar yürümeyi normalden biraz daha geç öğrenirler.4
Hastalık, eklem anormallikleri ve metabolik miyopatiye ek olarak, beynin ince motor fonksiyonundan ve kas koordinasyonundan sorumlu bölgelerini de etkiler.Kas hipotonisi yaygındır. Spastik parapleji de tanımlanmıştır, ancak genel olarak spastisite, rijidite ve diskinezi görülmez. 4 Motor fonksiyonun bozulması doğası gereği ilerleyicidir ve yaşamın ikinci ve üçüncü dekadında kademeli olarak kötüleşir. Bununla birlikte, klinik ilerlemede önemli farklılıklar olabilir.5
Bağışıklık yetmezliği de hastalığın ana özelliklerinden biridir: alfa mannosidozlu hastalar, özellikle yaşamın ilk on yılında yinelenen enfeksiyondan mustariptir.5 Hümoral ve hücresel immünolojik işleyişin analizi, alfa mannosidozlu hastalarda immünizasyon sonrası antikor düzeylerinin daha düşük olduğunu ve dolayısıyla antijen sunumundan sonra spesifik antikorlar üretme yeteneğinin azaldığını göstermiştir.5 Enfeksiyonlar, fagositozu iyileştirmek için lökositlerde dengeleyici mekanizmalar oluşturmasına rağmen, bu mekanizmalar, serumda hastalık kaynaklı fagosit bloke edici ajanlar nedeniyle veya spesifik antikorların eksikliğinden dolayı yetersizdir. Ek olarak, lökositler, bakteriyel enfeksiyonların sıklıkla ciddi sonuçlarına katkıda bulunabilen hücre içi öldürme kapasitesinde azalmaya sahiptir.4
Alfa mannosidozda, plazmada artan oligosakkarit seviyeleri bulunur. Beş ve altı mannoz kalıntılı oligomannozitler, interlökin-2 (IL-2) reseptörlerine bağlanır ve IL-2’ye bağlı tepkileri değiştirir. IL-2, T, B ve NK hücrelerini aktive ettiğinden, bu reseptörün blokajının, alfa mannosidozda mevcut olan bağışıklık yetmezliğinden sorumlu olabileceği varsayılabilir.5
Kardiyak ve renal komplikasyonlara nadiren rastlanır.4 Böbrek nakli ile tedavi edilen sadece bir vakada son dönem böbrek yetmezliği bildirilmiştir. Bazı vaka açıklamalarında, kalpte bir üfürüm kaydedilmiştir, ancak belirgin bir kalp hastalığı belgelenmemiştir.5
Bu web sitesindeki bilgiler sadece alfa mannosidoz hastalığı sağlık konuları hakkında bilgi vermek için tasarlanmıştır. Bu bilgiler, aile doktorunuzun veya diğer sağlık uzmanınızın tavsiyeleri yerine kullanılmamalıdır. Eğer şüpheniz varsa, lütfen tavsiye için doktorunuza başvurunuz. Bu internet sitesi, Chiesi Pharmaceuticals tarafından oluşturulmuştur. Bu internet sitesi, sağlık uzmanlarına ve genel halka alfa mannosidoz hastalığı sağlık konuları hakkında bilgi sağlamak için endüstri standartlarına ve yasal standartlara uygun olarak geliştirilmiştir. Chiesi Pharmaceuticals, doğru ve güncel bilgileri dahil etmek için her makul çabayı göstermektedir. Ancak, bu sitende verilen bilgiler ayrıntılı değildir.
